-
۱۲۰۸
آیین شب شیش(شش) جشن شب نشینی
وارونه ی آنچه در فرهنگ بیگانگان بویژه اروپاییان آشکار و پدیدار بوده و هست ، در فرهنگ ایران خانواده از دیرباز دارای ارزش بسیار والایی بوده است . از این روی بسیاری از جشن ها و آیین هایی که ایرانیان برپا کردند رنگ و بوی خانوادگی داشته است . آیین شب شش یا جشن شب شیش یکی از آیین های زیبای خانوادگی است که ایرانیان پس از زاده شدن فرزند خود برپا می کنند
شب شیش همانگونه که از نامش پیداست معمولاشش روز پس از زاده شدن فرزند برگزار می شود . در این جشن پدر و مادر که از آمدن فرزندشان بسیار خرسند و خوشحالند ، خویشاوندان نزدیک خود را فرا می خوانند و شبی را با جشن و شادمانی سپری می کنند .
در شب شش،نزدیکان دو خانواده دور تا دور اتاق می نشینند؛به قنداق پسر،کارد،و به قنداق دختر،قیچی و سوزن و نخ میزنند ؛به تن نوزاد جامه سرخ می کردند یا با پارچه ای سرخ رنگ سر تا پای او را می پوشاندند و او را در غربالی می گذاشتند و ضمن شوخی و تفریح،با همان غربال او را دست به دست می کردند و پذیرایی نیز می شدند.
در این شب،نوزاد به هیچ وجه نباید روی زمین گذاشته میشد. مهمانان هر یک مدتی نوزاد را روی پاهای خود نگه می داشتند. پس از اذان صبح،کودک را در گهواره می خواباندند و رشته نخی از موی بز را چند بار به دور گهواره می پیچیدند؛آنگاه سه عدد تخم مرغ را در کاسه ای پر از آب برای چند ساعتی زیر گهواره میگذاشتند.زیرا آنها باور داشتند«ششه» نام جنی است که فقط شب ششم تولد به او حمله می کند.
مراسم نام گذاری نوزاد معمولا شب ششم تولد (در شهرستان سربیشه) صورت میگیرد .
و نام بچه را به طور کلی پدر و مادر بچه ، پدر بزرگ و یا از روی قران انتخاب میکنند .گاهی نیز چند اسم را در چند برگ کوچک وسط قران میگذارند سپس قرآن را باز کرده و هر اسمی که می امد همان را برای بچه تعیین میکردند.
در این شهرستان اگه پسری به دنیا می آمد و زنده نمی ماند ، برای اینکه زنده بماند کلوخ را به انتهای اسم او اضافه میکردند و اگر نوزاد دختر بود ، اسم او را ماندگار میگذاشتند.
این جشن چنانکه از آن با فرنام " شب نشینی " هم یاد می شود تا پاسی از شب به درازا می انجامد و از میهمانان پذیرایی درخوری انجام می گیرد. در این شب خویشاوندان نوزاد را دست به دست کرده و می بوسند و این چامه را می خوانند:
بچه بچه، ماهه بچه (بچه بچه ماه است بچه) ـ خدا نگهدار بچه ـ هرکه خوره نون بچه (هرکس بخورد نون بچه) ـ دعا کنه جون بچّه ـ بگیر بچه ر، بگیر بچه ر. ( بگیر بچه را، بگیر بچه را).
سپس به دایره زنی و دست زدن می پردازند .
جشن ششه شو پس از صرف شام تا سحر ادامه داشت
در این شب زیبا برای کودک اسپند دود می کنند و دور سر نوزاد می چرخانند تا نوزاد دلبندشان از چشم زخم در امان باشد.
مراسم و آئین شب شش مولود به شماره 817 در تاریخ 1391/11/4 به ثبت اثار ملی رسیده است.
گردآورنده:آمنه بنی اسدی
منبع :
سایت https://www.mehremihan.ir/iranian-
فاطمه جابری مادر بزرگ مادری
«پایان»